Tổ công nghệ số cộng đồng - "cánh tay" nối dài của đảng bộ, chính quyền

     Thực hiện Kế hoạch số 225-KH/TU, ngày 03/6/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Điện Biên về triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”, tỉnh Điện Biên đã thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng ở 100% thôn, bản, khu phố. Mỗi tổ gồm cán bộ đoàn thể, đoàn viên thanh niên, giáo viên và những người am hiểu công nghệ tại địa phương. Các tổ này đóng vai trò “đầu mối” giúp người dân tiếp cận, học tập và thực hành kỹ năng số ngay tại nơi sinh sống.

     Điểm nổi bật của mô hình này là tính linh hoạt “Đi từng ngõ, gõ từng nhà”, hướng dẫn trực tiếp theo nhu cầu; cầm tay chỉ việc, giúp người dân sử dụng VNeID, dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không tiền mặt; thường xuyên phối hợp với đoàn thể, thôn bản để tổ chức lớp học cộng đồng định kỳ - hiện đã đạt tỷ lệ 60% thôn, bản duy trì thường xuyên. Đây là một mô hình tổ chức phù hợp với điều kiện miền núi, địa bàn rộng, dân cư phân tán, trình độ công nghệ không đồng đều...

     Tại xã Mường Ảng không chỉ thành lập Tổ Công nghệ số cộng đồng xã mà 100% tổ dân phố, bản trên địa bàn cũng đã thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng. Tổ trưởng các Tổ công nghệ số cộng đồng tổ dân phố, bản là Trưởng tổ dân phố, bản; thành viên của Tổ là đại diện các tổ chức đoàn thể và học sinh THPT trên địa bàn có kỹ năng sử dụng nền tảng số, công nghệ số, có khả năng tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ người dân sử dụng công nghệ số.

     Đồng chí Hà Thị Thanh Tâm, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Mường Ảng cho biết: Tổ công nghệ số cộng đồng tổ dân phố, bản là "cầu nối" của chính quyền địa phương trong công tác thông tin tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác chuyển đổi số đến Nhân dân; trực tiếp hỗ trợ, hướng dẫn bà con sử dụng các ứng dụng công nghệ thông minh, thương mại điện tử, dịch vụ công; tham gia thực hiện chuyển đổi sổ trong từng lĩnh vực của đời sống, từ đó cùng chính quyền xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số, xã hội số tại địa phương. Tổ trực tiếp hỗ trợ cấp ủy, chính quyền các cấp triển khai các phần việc cụ thể về chuyển đổi số trên địa bàn; hướng dẫn người dân truy cập và sử dụng Cổng thông tin điện tử của tỉnh, xã để tra cứu thông tin; hướng dẫn người dân truy cập và sử dụng Cổng Dịch vụ công quốc gia để thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến... Trong lĩnh vực kinh tế số, Tổ hướng dẫn người dân ứng dụng công nghệ số trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; hướng dẫn doanh nghiệp, hộ kinh doanh, người dân trên địa bàn đăng ký tham gia các sàn thương mại điện tử để mua, bán, quảng bá, giới thiệu sản phẩm, hàng hóa trên mạng; mở tài khoản thanh toán điện tử. Về xã hội số, Tổ hướng dẫn người dân tiếp cận, cài đặt, sử dụng các dịch vụ số phục vụ cho các nhu cầu thiết yếu thông qua các nền tảng số...

Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mường Ảng

     Song song với việc thành lập các Tổ công nghệ số cộng đồng, Điện Biên còn triển khai phong trào “Gia đình số” với mục tiêu mỗi hộ gia đình có ít nhất một thành viên sử dụng thành thạo nền tảng số và hỗ trợ người thân trong gia đình. Với hình thức hoạt động linh hoạt này đã mang lại kết quả bước đầu tích cực: 75% người dân trưởng thành trên địa bàn tỉnh đã có tri thức cơ bản về chuyển đổi số - một con số ấn tượng đối với một tỉnh miền núi như Điện Biên. Các hộ gia đình ngày càng quen với việc sử dụng điện thoại thông minh để nộp hồ sơ dịch vụ công, thanh toán hóa đơn điện nước, hay mua bán trực tuyến qua các sàn thương mại điện tử. Phong trào “Gia đình số” đã biến việc học kỹ năng số thành thói quen tự nhiên trong sinh hoạt hàng ngày, không còn là những khóa học mang tính phong trào, hình thức.

     Mô hình “Chợ số - Nông thôn số”: Thay đổi từ kinh tế hộ

     Ở nhiều xã nông thôn, người dân từng quen buôn bán bằng tiền mặt, nay đã bắt đầu sử dụng thanh toán điện tử và thương mại điện tử. Mô hình “Chợ số - Nông thôn số” được triển khai với phương châm 4T (Tiểu thương - thương mại điện tử - thanh toán không tiền mặt - Tiết kiệm số).

     Chị Lường Thị Minh, Tiểu thương tại xã Thanh Nưa cho biết: "Ngày trước, tiếp cận công nghệ thông tin với tôi là điều xa xỉ. Giờ đây, nhờ cán bộ Đoàn Thanh niên xã Thanh Nưa tận tình hướng dẫn, tôi đã biết đăng ký dịch vụ công trực tuyến, nộp thuế qua điện thoại và thanh toán không dùng tiền mặt. "Bình dân học vụ số" thực sự giúp tiểu thương như chúng tôi bớt bỡ ngỡ, thuận lợi hơn trong kinh doanh.”

     Chủ động "nhập cuộc", các sở, ngành tỉnh đã chủ động phối hợp với các đơn vị chuyên môn tổ chức các lớp tập huấn cho tiểu thương, nông dân: Hướng dẫn đăng bán sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử (Shopee, Lazada...), sử dụng máy móc nông nghiệp thông minh, và quản lý sản xuất bằng công cụ số. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để nâng cao năng suất, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản Điện Biên.

     Những ngày cuối tháng 7 vừa qua, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Điện Biên phối hợp với các đơn vị chuyên môn tổ chức khai mạc Lớp tập huấn “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chuyển đổi số”, thu hút sự tham gia của đông đảo đại diện các doanh nghiệp trên địa bàn. Lớp tập huấn được thiết kế nhằm trang bị cho các doanh nghiệp những kiến thức nền tảng về trí tuệ nhân tạo (AI), từ việc nhận diện các công cụ phổ biến, hiểu rõ tiềm năng công nghệ, đến khả năng ứng dụng AI vào công việc chuyên môn và vận hành doanh nghiệp.

     Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Điện Biên phối hợp với các đơn vị chuyên môn tổ chức tập huấn “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chuyển đổi số” thu hút sự tham gia của đông đảo đại diện các doanh nghiệp 

     Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu, song thực tế phần lớn doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Điện Biên (hơn 1.450 doanh nghiệp đang hoạt động) mới chỉ tiếp cận chuyển đổi số ở mức cơ bản thì lớp tập huấn này được lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Điện Biên nhận định là vô cùng cần thiết và hữu ích khi được nâng cao kiến thức chuyên sâu về công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), tạo nền tảng để doanh nghiệp từng bước làm chủ công nghệ. Đây cũng là bước chuẩn bị quan trọng để đội ngũ doanh nhân có thể bắt nhịp với xu thế phát triển, đồng thời làm chủ công nghệ phục vụ cho công việc và phát triển sản xuất, kinh doanh.

     Với phương châm "Không ai bị bỏ lại phía sau", Điện Biên xác định phổ cập kỹ năng số bao trùm tất cả đối tượng, đặc biệt những nhóm yếu thế: Lớp học cho người cao tuổi: Tổ chức tại xã, bản với quy mô 20 - 30 người/lớp; lớp cho người khuyết tật (năm 2025 đã tổ chức lớp 30 người do UBND huyện Điện Biên (cũ) trực tiếp triển khai); lớp lưu động cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số theo phương châm "cầm tay chỉ việc", phát thiết bị và gói cước ưu đãi... để khuyến khích, thu hút  người dân tham gia. Những lớp học này không chỉ giúp người yếu thế không bị gạt ra ngoài tiến trình chuyển đổi số mà còn góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, tạo đồng thuận xã hội.

     Nhờ triển khai đồng bộ nhiều mô hình, đến nay 100% thôn, bản đã có Tổ công nghệ số cộng đồng; 60% thôn, bản thường xuyên tổ chức lớp học cộng đồng về kỹ năng số; 75% người dân trưởng thành có kỹ năng số cơ bản, biết sử dụng thiết bị thông minh, dịch vụ công trực tuyến và bảo vệ an toàn cá nhân trên môi trường số.

Bài 1: Học để làm chủ công nghệ

Bài, ảnh: Minh Thùy

Bài 3: Hướng đi mới từ phong trào đến chiến lược số của tỉnh