Dân vận bằng tiếng dân tộc nơi biên cương

4 năm trước, khi dịch Covid-19 bùng phát, những bản làng biên giới Điện Biên không chỉ nghe thấy tiếng loa quen thuộc bằng tiếng Việt, mà còn vang vọng bằng chính tiếng nói dân tộc. Trên khắp các nẻo đường xã Pa Thơm cũ (xã Thanh Yên), tiếng loa tuyên truyền lưu động của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Pa Thơm vang xa, đưa từng khuyến cáo y tế, từng quy định phòng dịch đến tận ngõ bản. Với đồng bào các dân tộc, nghe bằng tiếng mẹ đẻ giúp họ hiểu rõ phải làm gì để phòng chống dịch bệnh bùng phát, tránh nguy hiểm cho bản thân và cộng đồng. Trong thời khắc khó khăn ấy, tiếng loa song ngữ đã gieo vào lòng đồng bào niềm tin và sự đồng thuận để cùng nhau vượt qua giai đoạn cam go.

Không dừng lại ở những ngày dịch bệnh, phương châm “mưa dầm thấm lâu” tiếp tục được các đồn biên phòng kiên trì vận dụng. Trong các buổi họp dân, sinh hoạt cộng đồng, hay cả sân khấu hóa tuyên truyền, tiếng dân tộc cũng được sử dụng song song với tiếng phổ thông. Nhờ vậy, ý thức chấp hành pháp luật về biên giới, tinh thần cảnh giác và trách nhiệm cộng đồng của bà con được nâng cao rõ rệt. Người dân hiểu rõ đâu là việc nên làm, đâu là việc tuyệt đối không được làm; đồng thời trở thành những “tai mắt” quan trọng hỗ trợ lực lượng biên phòng bảo vệ đường biên, mốc giới.

Đại tá Lê Đức Nghĩa, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh nhấn mạnh: Tuyên truyền bằng tiếng dân tộc đã khẳng định hiệu quả to lớn. Việc linh hoạt sử dụng ngôn ngữ trong tuyên truyền không chỉ khắc phục rào cản ngôn ngữ, mà quan trọng hơn là tạo dựng niềm tin, để đồng bào xem nghị quyết, chính sách của Đảng, Nhà nước là việc gắn bó trực tiếp với cuộc sống của mình. Tính đến tháng 6/2025, BĐBP tỉnh đã kiện toàn đội ngũ làm công tác vận động quần chúng với 84 cán bộ, trong đó có 23 đồng chí giao tiếp thành thạo tiếng dân tộc. Họ chính là những “cầu nối” bền chặt giữa Đảng, Nhà nước với đồng bào nơi biên cương. Trong mỗi lần tuần tra, mỗi buổi gặp gỡ, những cán bộ ấy không chỉ mang quân hàm xanh, mà còn mang tiếng nói của đồng bào để giải thích, vận động, thuyết phục. Sự đồng cảm bằng ngôn ngữ dân tộc đã giúp mệnh lệnh từ trái tim lan tỏa, khiến bà con thêm gắn bó, tin tưởng và sẵn sàng đồng hành cùng bộ đội.

Ngoài ra, Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh còn quan tâm mở các lớp bồi dưỡng tiếng dân tộc cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Ngày 22/9 vừa qua, lớp bồi dưỡng tiếng Thái đã bế mạc, trang bị thêm cho cán bộ, chiến sĩ công cụ hữu hiệu để tiếp cận, vận động đồng bào. Việc đẩy mạnh sử dụng tiếng dân tộc trong công tác dân vận đã trở thành chìa khóa để tiếng Đảng hòa cùng tiếng dân. Ở nơi biên giới xa xôi, mỗi bản tin song ngữ, mỗi buổi tuyên truyền bằng tiếng dân tộc không chỉ đưa chủ trương, chính sách đến gần hơn với bà con, mà còn củng cố vững chắc niềm tin, hun đúc sức mạnh đoàn kết, giữ vững phên giậu của Tổ quốc.
Từ mô hình đến phong trào

Những năm qua, việc đưa nghị quyết, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào vùng cao, biên giới đã trở thành nhiệm vụ chính trị quan trọng của cấp ủy, chính quyền các cấp và lực lượng vũ trang. Trong đó có nhiều mô hình, cách làm sáng tạo sử dụng tiếng dân tộc để tuyên truyền trên địa bàn toàn tỉnh đã dần lan tỏa thành phong trào, góp phần củng cố niềm tin, xây dựng khối đại đoàn kết ngay từ cơ sở.

Trước đây, Ban Chỉ huy Quân sự huyện Nậm Pồ (nay là Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực I - Mường Nhé) đã tiên phong thành lập các tổ dân vận. Điểm đặc biệt của mô hình này là thay vì chỉ tuyên truyền bằng tiếng phổ thông, cán bộ, chiến sĩ đã sử dụng chính ngôn ngữ của đồng bào các dân tộc để truyền đạt. Trước mỗi giai đoạn huấn luyện hay khi triển khai nhiệm vụ, cơ quan chính trị của đơn vị phối hợp cùng các cơ quan chức năng sưu tầm tài liệu, định hướng nội dung. Từ đó, các tổ dân vận biên soạn thành đề cương ngắn gọn, trực tiếp đến từng bản, từng hộ để phổ biến. Nhờ vậy, những nội dung vốn khô khan như: Luật Dân quân tự vệ, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Lực lượng dự bị động viên… đã được bà con tiếp nhận tích cực.

Ông Lý Cáo Chòi, bản Huổi Cơ Dạo (xã Nà Hỳ) chia sẻ: “Trước đây, nghe phổ biến bằng tiếng phổ thông tôi chưa hiểu hết. Nay cán bộ nói bằng tiếng dân tộc mình, tôi nắm rõ hơn, biết mình cần làm gì để chấp hành đúng. Vì thế, không chỉ người già, ngay cả lớp trẻ cũng thấy hứng thú hơn, bởi thông tin gắn với ngôn ngữ quen thuộc của gia đình, cộng đồng”. Theo đánh giá của cán bộ cơ sở, tổ dân vận đã thực sự trở thành “cầu nối” đưa chủ trương, chính sách vào cuộc sống, đồng thời củng cố mối quan hệ quân - dân gắn bó keo sơn. Nhờ vậy, bà con thêm đoàn kết, đồng lòng, góp phần giữ vững an ninh trật tự, cùng xây dựng nông thôn mới nơi biên cương ngày càng khởi sắc. Từ thành công ban đầu ấy, Bộ CHQS tỉnh đã từng bước nhân rộng, biến mô hình thành phong trào.

Không dừng lại ở việc dịch nghị quyết, nhiều đơn vị còn tổ chức tập huấn tiếng dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ. Vừa qua, Bộ CHQS tỉnh đã khai mạc lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho 60 học viên là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở các cơ quan, đơn vị. Các học viên được học tập, nghiên cứu những chuyên đề về cộng đồng dân tộc thiểu số, quan điểm của Đảng về vấn đề dân tộc, chính sách phát triển kinh tế - xã hội vùng cao cũng như công tác bảo đảm quốc phòng, an ninh ở miền núi.

Đại tá Nguyễn Trung Đắc, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh nhấn mạnh: “Trên địa bàn có nhiều dân tộc cùng sinh sống, với sự đa dạng về ngôn ngữ, phong tục, tập quán. Do đó, bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ là yêu cầu quan trọng để nâng cao hiệu quả dân vận, góp phần giảm nghèo bền vững, giữ gìn bản sắc văn hóa, củng cố sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc”.

Thực tế chứng minh, khi cán bộ, chiến sĩ nói được tiếng dân tộc, hiểu được phong tục, họ không chỉ truyền đạt nghị quyết mà còn gieo niềm tin, khích lệ tinh thần và khơi dậy trách nhiệm cộng đồng. Từ mô hình nhỏ ở huyện Nậm Pồ cũ giai đoạn trước đây, nay đã hình thành phong trào rộng khắp trong toàn lực lượng vũ trang tỉnh, trở thành “chìa khóa” để nghị quyết đi vào đời sống, biến niềm tin thành hành động cụ thể.

Bài 2: Những người truyền lửa song ngữ