Xử lý gần 17.300 vụ vi phạm

Thời gian gần đây, tình trạng vận chuyển trái phép vàng, tiền tệ, điện thoại di động các nhãn hiệu qua biên giới và vận chuyển quá cảnh hàng hóa giả mạo nhãn hiệu từ Trung Quốc qua Việt Nam sang Lào, Campuchia có diễn biến phức tạp, tập trung tại các tuyến đường bộ thuộc các tỉnh biên giới phía Bắc và đường hàng không qua cửa khẩu Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất.

Điển hình, tháng 11-2025, tại trụ sở Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn), tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan, Bộ Tài chính) đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) kiểm tra thực tế 1 lô hàng quá cảnh từ Trung Quốc đi Campuchia có nghi vấn.

Kết quả kiểm tra cho thấy, hàng nghìn sản phẩm có dấu hiệu vi phạm như: 1.800 đôi dép trẻ em in nhãn hiệu Crocs, 175 túi xách tay gắn nhãn hiệu Louis Vuitton, 65 túi xách tay gắn nhãn hiệu Chanel, 125 túi xách tay gắn nhãn hiệu Hermes. Tất cả số hàng hóa trên đều là hàng mới 100%.

Cùng với đó, hiện tượng vận chuyển pháo nổ, đường cát và ma túy có dấu hiệu tăng mạnh ở tuyến đường bộ miền Trung giáp với Lào. Các đường dây ma túy hoạt động ngày càng tinh vi với thủ đoạn cất giấu chất cấm trong hành lý, tư trang của hành khách xuất nhập cảnh, hoặc lợi dụng hàng hóa ký gửi theo xe khách vận tải xuyên quốc gia, được ngụy trang tinh vi trong cabin xe, dưới nắp capô, bên trong container chứa hàng, thậm chí cất giấu trong gói chè khô hay bình nhựa đựng măng ớt.

Tình trạng vận chuyển ma túy qua đường hàng không và chuyển phát nhanh cũng phức tạp. Sau khi thông quan, hàng lậu được ký gửi về các tỉnh tiêu thụ, còn giao dịch nội địa lại diễn ra bí mật qua các ứng dụng mạng xã hội...

Số liệu từ Cục Hải quan cho thấy, lũy kế từ ngày 15-12-2024 đến 14-11-2025, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 17.297 vụ buôn lậu, vận chuyển hàng cấm, hàng có dấu hiệu vi phạm trị giá hàng hóa ước tính đạt 21.751 tỷ đồng; số thu ngân sách nhà nước đạt hơn 948 tỷ đồng. Về phòng, chống ma túy, cũng trong thời gian trên, cơ quan Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng: Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 178 vụ với 236 đối tượng; tang vật thu được khoảng 2,4 tấn ma túy các loại.

Phân tích dữ liệu, nhận diện sớm hành vi gian lận

Nhằm đối phó với diễn biến phức tạp cao điểm cuối năm, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong đưa quan điểm, phải siết chặt kiểm soát tại biên giới, cửa khẩu, cảng biển, sân bay, tăng cường tuần tra lưu động tại các tuyến đường trọng điểm. Lực lượng Hải quan, Biên phòng, Công an cần phối hợp chặt chẽ, chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực để kịp thời phát hiện các đường dây lớn. Cùng với đó, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ, từ camera giám sát, định vị hàng hóa đến phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo nhằm truy vết nguồn gốc, phát hiện bất thường trong chuỗi cung ứng. Đây được xem là “vũ khí mới” giúp rút ngắn thời gian kiểm tra và nâng hiệu quả xử lý.

Mới đây, Cục Hải quan đã ban hành Kế hoạch số 30141/KH-CHQ về cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, xác định nhiệm vụ kép: Không gây ách tắc, không làm chậm trễ hàng hóa hợp pháp, nhưng phải kiểm soát chặt chẽ, đúng pháp luật, kịp thời.

Theo đó, các đơn vị hải quan chuyên trách tăng cường các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát, tuần tra, bố trí lực lượng liên tục tại các cửa khẩu đường bộ, cảng biển, sân bay, kho ngoại quan, bãi chứa hàng hóa; tổ chức tuần tra, kiểm soát 24/7, đặc biệt vào ban đêm, ngày nghỉ, sát thời điểm Tết. Đồng thời, tiến hành kiểm tra trọng điểm các lô hàng, doanh nghiệp, tuyến vận chuyển có rủi ro cao; siết chặt kiểm tra đối với hàng tạm nhập tái xuất, chuyển cửa khẩu, quá cảnh.

Ngoài ra, lực lượng Hải quan đẩy mạnh thu thập thông tin, giám sát đối tượng trọng điểm; tăng cường trinh sát, nắm tình hình tuyến, địa bàn, phương tiện vận chuyển và đối tượng có biểu hiện nghi vấn; xây dựng hồ sơ, theo dõi đối tượng, doanh nghiệp có tiền sử vi phạm; ứng dụng phân tích dữ liệu, đánh giá rủi ro để nhận diện sớm hành vi gian lận. Đáng chú ý là sẽ sử dụng biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, triệt phá đường dây lớn thông qua việc phát triển, sử dụng hiệu quả cơ sở bí mật, các biện pháp nghiệp vụ sâu để đấu tranh với đường dây buôn lậu, ma túy xuyên quốc gia.

Chính phủ cũng vừa ban hành Nghị quyết số 397/NQ-CP về Kế hoạch hành động nhằm đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến năm 2030.

Theo đó có 8 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm; huy động sức mạnh cả hệ thống chính trị, sức mạnh của nhân dân, doanh nghiệp tham gia công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học, công nghệ, trang thiết bị hiện đại trong quản lý, giám sát, kiểm soát hàng hóa, đồng thời đáp ứng các yêu cầu về tài chính, phương tiện, công nghệ, chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu để kiểm soát các hàng hóa kinh doanh trên thị trường...