Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương; Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Thường trực Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương, lãnh đạo các địa phương và các vị khách quốc tế.

Trình bày diễn văn ôn lại truyền thống, đồng chí Trần Đức Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường khẳng định 80 năm qua là hành trình vẻ vang và đầy tự hào. Trải qua chiến tranh, tái thiết và công cuộc đổi mới, ngành nông nghiệp đã trở thành trụ đỡ của nền kinh tế quốc dân, đưa Việt Nam từ nước thiếu ăn trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới.

Từ các chủ trương đổi mới như Khoán 100, Khoán 10, đến Luật Đất đai 1993 và chương trình Xây dựng nông thôn mới, nông nghiệp Việt Nam không ngừng lớn mạnh, đóng góp quan trọng cho tăng trưởng, ổn định xã hội và giảm nghèo bền vững. Ngành nông nghiệp và môi trường đã không ngừng hoàn thiện thể chế, pháp luật và chiến lược phát triển, trở thành trụ cột của phát triển bền vững, gắn quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường với tăng trưởng xanh và ứng phó biến đổi khí hậu.

Năm 2025, việc hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường ghi dấu mốc lịch sử của ngành, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước nhằm quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên mới.

Sau hợp nhất, bộ đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, ổn định bộ máy, bảo đảm hoạt động thông suốt. Các phong trào thi đua yêu nước tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, tạo khí thế sôi nổi, cổ vũ toàn ngành vượt qua khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.

Ghi nhận ngành đã có những thành tích xuất sắc, đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm đã trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Phát biểu tại buổi lễ, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, ngành nông nghiệp và môi trường có vị trí chiến lược đặc biệt, là ngành quản lý những nguồn tài nguyên sống còn của đất nước. Mỗi tấc đất, dòng sông, mỗi khu rừng, vùng biển không chỉ là không gian sinh tồn, phát triển, sinh kế, mà còn là thành tố của chủ quyền quốc gia. Phát triển nông nghiệp, bảo vệ tài nguyên, môi trường không đơn thuần là nhiệm vụ kinh tế, mà còn là nhiệm vụ chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, 80 năm qua, ngành nông nghiệp và môi trường đã đồng hành cùng dân tộc, trở thành trụ cột của nền kinh tế, nền tảng của sinh kế và nay trở thành nhân tố quan trọng trong công cuộc phát triển, chuyển mình của quốc gia. Thành tựu ấy là kết tinh của trí tuệ, công sức, tâm huyết của các thế hệ cán bộ, công nhân, nông dân, trí thức và doanh nghiệp Việt Nam, cùng sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả rất đáng tự hào, cũng phải nhìn thẳng vào thực tế, ngành nông nghiệp và môi trường đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, đan xen giữa phát triển kinh tế, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Chỉ ra những khó khăn, thách thức, Tổng Bí thư nêu rõ: Tài nguyên thiên nhiên đang suy giảm nhanh. Đất đai vẫn bị sử dụng lãng phí, manh mún, thiếu quy hoạch tổng thể. Ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, nước thải, rác thải ở các đô thị lớn, khu công nghiệp, làng nghề, diễn biến phức tạp. Tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai cực đoan ngày càng khốc liệt.

Nông nghiệp vẫn phát triển thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp. Hạ tầng, dịch vụ công, phúc lợi xã hội ở nông thôn chưa đồng bộ; một số nơi xuất hiện biểu hiện “ly nông, ly hương”, thiếu lực lượng kế cận. Thể chế và năng lực quản lý còn nhiều bất cập. Dữ liệu tài nguyên, nông nghiệp chưa được số hóa đầy đủ, liên thông; khuyến nông, dịch vụ công chưa đến được tận cơ sở; khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa trở thành động lực chính…

Những thách thức về tài nguyên, môi trường, biến đổi khí hậu, cùng những hạn chế nội tại của nông nghiệp, nông thôn, đang trở thành những điểm nghẽn lớn cản trở mục tiêu phát triển nhanh, bền vững.

Tổng Bí thư đề nghị ngành nông nghiệp và môi trường tiếp tục đổi mới tư duy, hành động quyết liệt hơn, hiệu quả hơn. Trước hết, ngành phải đẩy nhanh việc tổng kết và thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu vào hệ thống pháp luật. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, bảo vệ môi trường; bảo đảm đồng bộ, ổn định, khả thi, hài hòa lợi ích Nhà nước-người dân-doanh nghiệp.

Đất đai phải tiếp tục được xác định là tài sản đặc biệt của quốc gia, thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý; sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, công khai, minh bạch, không để thất thoát, tham nhũng hoặc tư nhân hóa trá hình.

Triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Xây dựng hệ thống dữ liệu số đồng bộ về đất đai, tài nguyên nước, rừng, khí tượng thủy văn, đa dạng sinh học; phát triển bản đồ số ngành, cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất trong toàn quốc. Đưa khoa học-công nghệ vào trung tâm của sản xuất nông nghiệp, từ giống cây trồng, vật nuôi, công nghệ sinh học, tự động hóa, đến truy xuất nguồn gốc, logistics, thương mại số.

Nhấn mạnh vấn đề quy hoạch, quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường sống, Tổng Bí thư yêu cầu quản lý chặt chẽ, điều tiết công bằng, phục hồi hệ sinh thái sông, hồ, nguồn nước ngầm, kiểm soát ô nhiễm. Chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, nhất là tại Đồng bằng sông Cửu Long, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên, ven biển. Phục hồi rừng phòng hộ, rừng ngập mặn, bảo tồn đa dạng sinh học. Xử lý dứt điểm các điểm nóng ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn, khu công nghiệp, làng nghề, lưu vực sông.

Tổng Bí thư chỉ đạo xử lý dứt điểm những “nút thắt, điểm nghẽn”: thủ tục hành chính phức tạp; chồng chéo trong quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường; khó khăn tiếp cận vốn, đất đai, khoa học công nghệ. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực và kiểm soát quyền lực. Huy động nguồn lực xã hội, doanh nghiệp, hợp tác xã, kinh tế tư nhân đầu tư vào nông nghiệp xanh, công nghiệp chế biến, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn.

Chuyển nền nông nghiệp từ phát triển theo chiều rộng sang chiều sâu; phát triển hệ sinh thái nông thôn mới kiểu mẫu với hạ tầng đồng bộ, đời sống văn hóa phong phú, môi trường trong lành, văn minh, an ninh trật tự.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải nhanh chóng hơn nữa hoàn thiện tổ chức, vận hành nhịp nhàng, hiệu lực, hiệu quả. Xây dựng đội ngũ công chức liêm chính, chuyên nghiệp, tận tụy, công tâm, trách nhiệm với dân. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, chuyên gia chuyên sâu về kinh tế nông nghiệp, tài nguyên, môi trường, khí hậu; đặc biệt coi trọng đội ngũ cán bộ cơ sở. Công tác khuyến nông phải được đổi mới sâu sắc, không chỉ tuyên truyền mà phải là “cánh tay nối dài” của khoa học, của chính sách đến từng thửa ruộng, từng hộ nông dân.

Tin tưởng ngành nông nghiệp và môi trường tiếp tục phát huy truyền thống, nỗ lực cao nhất, đóng góp xứng đáng vào thành công chung của đất nước, Tổng Bí thư kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành, nhà khoa học, doanh nhân, bà con nông dân cả nước đoàn kết, sáng tạo hơn nữa, thực hiện thắng lợi mục tiêu đã đề ra, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, đóng góp ngày càng lớn hơn vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Nhân dịp này, ngành nông nghiệp và môi trường phát động phong trào thi đua giai đoạn 2025-2030 với phương châm “Truyền thống-Đổi mới-Phát triển-Bền vững”, kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, doanh nghiệp và nông dân cả nước biến niềm tự hào thành hành động cụ thể, biến khát vọng thành sức mạnh cống hiến.